80 Jaar na dato – 5 documentaires met Ineke Hilhorst

Volgend jaar 2025 is het 80 jaar geleden dat we in vrede kunnen vieren, dat WOII is geëindigd. Meer dan een goede aanleiding om op zaterdag 12 april een unieke reflectiedag ’80 JAAR NA dato’ in het Brinkhuis in de Theaterzaal te organiseren vanaf 10.30 uur tot ca 16:30 uur.

Een reflectie dag over de Tweede Wereldoorlog in relatie tot de actualiteit met als rode draad de 5-delige serie ’40 Jaar na Dato’ van Ineke Hilhorst uit 1985. Na elke aflevering reflecteert Ineke Hilhorst samen met gasten.

Een unieke en eenmalige gelegenheid om de serie nogmaals te bekijken. Elke documentaire kan op zichzelf worden bekeken.

In de films is gebruik gemaakt van unieke archiefbeelden afkomstig uit het Imperial War Museum, de National Archives iWashington, Bundesarchiv Koblenz, privé-archieven en Polygoon. De verhalen zijn aangevuld met interviews met verzetsmensen, een SS-er, een lid van Zwart Front en ‘gewone’ mensen. Allemaal stonden ze voor lastige keuzes.

• Regie en eindredactie Ineke Hilhorst
• Research Koos Groen en Anita van Ommeren
• Camera Dick Kool – Montage Jim Dunlap – Muziek Shostakovich

1 Documentaire € 5
Koopt u twee documentaires – gebruik dan kortingscode Docu2 en ontvang € 2.50 korting – u betaald geen € 10 maar € 7.50
Koopt u drie documentaires – gebruik dan kortingscode Docu3 en ontvang € 5 korting- u betaald geen € 15 maar € 10.00
Koopt u vier documentaires – gebruik dan kortingscode Docu4 en ontvang € 8 korting – u betaald geen € 20 maar € 12.00
Koopt u alle vijf documentaires – gebruik dan kortingscode Docu5 en ontvang  € 10 korting – u betaald geen € 25 maar € 15

Aansluitend na de laatste documentaire wordt u een drankje aangeboden in de foyer van het Brinkhuis om gezamenlijk na te praten over deze indrukwekkende documentaires.

Over Ineke Hilhorst

Ineke Hilhorst kreeg niet voor niets de erepenning van de gemeente Laren in 2024. Zij maakt zich al jaren hard voor het herdenken maar ook voor verdraagzaamheid en nadenken.

In 2017 initieerde en realiseerde zij de plaatsing van het monument ter nagedachtenis aan het Joodse Kindertehuis, de Berg-Stichting. Tegenwoordig is de middelbare school Laar & Berg op deze plek gevestigd, maar van 1911 tot 1963 stond hier het Joodse Kindertehuis. 48 Kinderen en vier personeelsleden van dit tehuis werden in de oorlog vermoord. Ook is Ineke de co-auteur van een trilogie over WO II in de gemeente Laren, genaamd ’Het dorp, de oorlog, de mensen’ en maakte zij documentaires over de oorlog en over Hannie Schaft. De Bibliotheek Gooi+ organiseert op 27 januari 2025 een bijzonder themacafé met Ineke Hilhorst. Hier wordt de documentaire over Hannie Schaft vertoond.

Dit alles maakt het tot een heel bijzonder themacafé van de Bibliotheek Gooi+

Over de documentaires

Ieder deel is ca 45 minuten lang.

De volgorde van vertoningen is:

10:00 uur – Inleiding

10:15 – 11:15 Inleiding en Deel 1 (oorspronkelijk Deel 5): Er komt nu weer een leuke tijd. Over de laatste gevechten en de bevrijding en het intomen van de Binnenlandse Strijdkrachten. Door de Amerikanen in kleur gefilmde beelden van de bevrijding – die langer op zich liet wachten dan was voorspeld, een vrouw die een liefdesbaby kreeg van een Canadees, een ’moffenmeid’, een Joodse Amsterdammer die nergens terecht kon toen hij terugkwam uit het kamp, een verzetsleider die de B.S. (Binnenlandse strijdkrachten) moest intomen om te voorkomen dat er wraak werd genomen op foute Nederlanders – wat toch op grote schaal gebeurde.

Aansluitend een gesprek uit 1985 o.l.v. Ineke Hilhorst met jurist en politicus Gerrit Jan Wolffensperger – zoon van verzetsman Gerrit van der Veen, de Joodse verzetsman, medicus en politicus Ben Polak en huisarts Kees Rubsaam, die na de dood van Van der Veen de leiding over de Persoonsbewijzencentrale op zich nam.

11:15- 12:15 Deel 2: Goed en fout, de houding van de Nederlander t.o.v. de bezetter. Het vereenvoudigen van de werkelijkheid leidt niet tot de juiste conclusies. Populisten hebben die neiging. Deze aflevering gaat over het maken van keuzes, helden die hun werk vanzelfsprekend vonden, burgers die terugkijken op ‘foute’ beslissingen en het grote grijze gebied daartussen.

12:15-13:00 uur Lunch pauze

13:00 – 14:00 Deel 3: Het gerucht. Over de rol van de media tijdens de bezetting. Over censuur, de Duitse propagandamachine, de illegale pers en radio Oranje.

Wat is de waarheid en wie kun je vertrouwen als het om nieuwsvoorziening gaat? Toenmalig Avro-directeur Wibo van de Linde trachtte destijds de serie te verbieden, omdat in deel 2 – Het Gerucht de Avro werd beticht van ‘het op non-actief stellen van de Joodse medewerkers nog voordat de bezetter daarom vroeg.’ Toen omroepdirecteur Wibo van de Linde hoorde over dit fragment dreigde hij de serie (kosten destijds 1 miljoen gulden) niet uit te zenden.

De primeur hiervan werd gebracht door de VPRO–radio en werd overgenomen door de schrijvende pers en het NOS Journaal. Wekenlang bleef het nieuws.

Hoofd Informatief Pieter Varekamp werd uit zijn functie ontheven. Hilhorst (destijds in vaste dienst van de Algemeene) werd door de voltallige Directie zwaar onder druk gezet. Anderhalf jaar werken leek voor niets te zijn geweest. Het materiaal was inmiddels door Van de Linde in beslag genomen.

Uitkomst bracht Lou de Jong, die voorzitter Wallis de Vries op een Haagse bijeenkomst toevoegde: ‘als u dat fragment schrapt, zult u mij nog tegenkomen’.

Correspondent Fons van Westerloo werd teruggehaald uit Washington om te bemiddelen wat ertoe leidde dat de rol van de overige omroepen uitvoeriger werd belicht dan in de oorspronkelijke versie.

** Lou de Jong over Radio Oranje: In een interview met Lou de Jong confronteerde Hilhorst de historicus met de vraag waarom Radio Oranje in 1943 de alarmerende berichten over de gaskamers niet had verspreid, terwijl ze daarvan wel op de hoogte waren. Het was de eerste keer dat De Jong openlijk toegaf dat dat ‘wellicht een manco in de berichtgeving was’.

14:00 – 15:00 Deel 4: Ik ga niet voor iedereen zorgen. Over de hongerwinter en de zwarte handel.

Het gebrek aan voedsel raakte de bevolking niet alleen fysiek. Het maakte ook duidelijk hoe de mensen zich verbonden voelden met elkaar of juist kozen voor het eigen hachje. De vergelijking met de situatie in Gaza, Soedan en andere oorlogsgebieden waar nu honger heerst, dringt zich op als we zien welke beslissingen werden genomen door de bezetter en de geallieerden, waardoor de hongersnood werd veroorzaakt en vele mensen stierven van de honger. Een situatie die opnieuw realiteit kan worden als we opnieuw in oorlog raken.

15:00 – 15:30 pauze

15:30 – 16:30 Deel 5: Van werken ga je niet dood.

Over anti-Joodse maatregelen, de rol van de Joodse Raad en de gevolgen: de niet te bevatten moord op de Joden. Ook over de dwang van de Arbeitseinsatz en de pogingen daaraan te ontkomen.

Iedere documentaire kost € 5 – de volgende kortingscodes kunt u gebruiken wanneer u meer documentaires bezoekt.

Om 16:30 wordt alle bezoekers aan 1 of meerdere documentaires een drankje aangeboden (incl in ticketprijs)

Koopt u twee documentaires – gebruik dan kortingscode Docu2 en ontvang € 2.50 korting – u betaald geen € 10 maar € 7.50
Koopt u drie documentaires – gebruik dan kortingscode Docu3 en ontvang € 5 korting- u betaald geen € 15 maar € 10.00
Koopt u vier documentaires – gebruik dan kortingscode Docu4 en ontvang € 8 korting – u betaald geen € 20 maar € 12.00
Koopt u alle vijf documentaires – gebruik dan kortingscode Docu5 en ontvang  € 10 korting – u betaald geen € 25 maar € 15